ΔΙΑΙΤΑ ΑΠΟ ΔΕΥΤΕΡΑ | Γιατί αναβάλλω να ξεκινήσω δίαιτα;
Ένα συχνό φαινόμενο στα άτομα που θέλουν να μειώσουν το βάρος τους είναι να τους απασχολεί διαρκώς η ιδέα ότι πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα δίαιτα. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχει και μια διαρκής αναβολή της έναρξης της δίαιτας. Κάποιες συχνές εκφράσεις που χρησιμοποιούμε είναι οι εξής :
«Και από αύριο δίαιτα»
«Από Δευτέρα ξεκινάω δίαιτα»
Στην πραγματικότητα αυτό που συμβαίνει είναι ότι αναβάλουμε την ανάγκη μας να τρεφόμαστε φυσιολογικά και να μειώσουμε το σωματικό μας βάρος. Έτσι το αύριο δεν έρχεται ποτέ και η δίαιτα γίνεται μια μόνιμη ανάγκη που την αναβάλουμε από Δευτέρα σε Δευτέρα. Έτσι, ενώ δεν κάνουμε κάτι για να μειώσουμε το βάρος μας, η σκέψη μας γυρίζει γύρω από την διαδικασία απώλειας βάρους.
Ο φαύλος κύκλος της στερητικής δίαιτας
Τι μας ωθεί να ξεκινήσουμε μια στερητική δίαιτα;
- Οι ενοχές που μας δημιουργούνται λόγω του ότι δεν φροντίζουμε τον εαυτό μας.
- Το υπερβάλλον βάρος που έχουμε.
- Τα σχόλια από το οικείο περιβάλλον («πάχυνες, πότε θα κάνεις δίαιτα;») ή οποιοδήποτε αρνητικό ερέθισμα (π.χ. ένα βλέμμα).
- Τα κοινωνικά πρότυπα που επιβάλλουν το αδύνατο και το γυμνασμένο σώμα.
- Η κατανάλωση «απαγορευμένων» τροφών.
- Ένα υπερφαγικό επεισόδιο.
- Η αίσθηση κορεσμού μετά από ένα μεγάλο γεύμα.
Όλοι οι παραπάνω μηχανισμοί θα μας οδηγήσουν να κάνουμε μια ιδιαίτερα στερητική δίαιτα στην αρχή, η οποία φυσικά στην συνέχεια θα μας οδηγήσει σε μια αποσυμπίεση και υπερκατανάλωση φαγητού. Μόλις θα έρθει ένα ερέθισμα είτε εσωτερικό είτε εξωτερικό, αυτό θα μας οδηγήσει να υπερκαταναλώσουμε φαγητό και να «σπάσουμε» την αυστηρή δίαιτα που κάνουμε.
Αμέσως μετά το υπερφαγικό επεισόδιο θα νιώσουμε ενοχή και φόβο.
- «Ωχ τι έκανα;»
- «Κρίμα και είχα κάνει τόσο κόπο»
- «Και τώρα τι θα γίνει;»
- «Θα παχύνω»
- «Δεν θα καταφέρω ποτέ να αδυνατίσω.»
- «Πάντα θα είμαι εξαρτημένος/η στο φαγητό.»
Στη συνέχεια θα μπούμε σε μια κρίση του εαυτού μας και σε μια αυτοτιμωρία.
«Τώρα που ξέφυγες, δεν έχει φαγητό». Και αυτό μας οδηγεί να «κόψουμε», να περιορίσουμε, να ξαναμπούμε σε αυτή τη στερητική διατροφή. Έχουμε την τάση να ελέγξουμε τα πάντα και αν είναι δυνατό να απομονωθούμε, να μην βγαίνουμε έξω για φαγητό, για να μην παρασυρθούμε.
Η συνέχεια είναι γνωστή:
“στέρηση -> ερέθισμα -> υπερκατανάλωση -> ενοχή/φόβος – >στέρηση.”
Πως λειτουργεί αυτό το διατροφικό μοτίβο;
Η δίαιτα έχει συνδεθεί έντονα με την στέρηση. Κάθε φορά που κάνουμε δίαιτα στερούμαστε όλες τις «απαγορευμένες» τροφές. Τρώμε γεύματα, τα οποία δεν απολαμβάνουμε, αλλά μας βοηθούν να αδυνατίσουμε, καθώς πιστεύουμε πως «αν κάνω δίαιτα θα πρέπει να τρώω πιο στεγνά και άνοστα φαγητά». Τα τρώμε μάλιστα σε ποσότητες που δεν ικανοποιούν τον κορεσμό μας, καθώς πιστεύουμε πως «αν δεν πεινάσεις, δεν θα χάσεις».
Έτσι η ιδέα ότι σε λίγο ξεκινάει η δίαιτα μας οδηγεί στο συνειρμό ότι «σε λίγο ξεκινάει η στέρηση». Άρα επειδή σε λίγο θα στερηθούμε, τρώμε περισσότερο! Μάλιστα το γεγονός ότι συνεχίζουμε να αναβάλουμε την έναρξη της δίαιτας, μας οδηγεί να τρώμε περισσότερο, για μεγαλύτερο διάστημα.
Η φράση που ακούμε συχνά από τον νου μας είναι «Τώρα το έκανες που το έκανες, τουλάχιστον να το ευχαριστηθείς». Έτσι χωρίς πραγματικά να το έχουμε ανάγκη και πολλές φορές χωρίς πραγματικά να στερούμαστε τις λιχουδιές ή το «απαγορευμένο» για τα δεδομένα της δίαιτας φαγητό, καταλήγουμε να το υπερκαταναλώνουμε.
Πολλές φορές αυτή η στέρηση είναι μόνο νοητική! Πρακτικά δεν στερούμαστε κάτι, απλά μπορεί να βλέπουμε κάποιον άλλο να τρώει κάτι «απαγορευμένο» και να διατηρεί ένα υγιές βάρος και εμείς να έχουμε καιρό να το καταναλώσουμε και παρόλα αυτά να έχουμε παραπάνω βάρος, από αυτό που θα θέλαμε.
Όλη αυτή η διαδικασία μας οδηγεί να μειώνεται η αυτοεκτίμηση μας και να πιστεύουμε πως δεν είμαστε αρκετά ικανοί ώστε να ελέγξουμε τον πειρασμό. Στη στέρηση νιώθουμε ότι είμαστε δυνατοί και μπορούμε να τα καταφέρουμε. Στην υπερφαγία όμως νιώθουμε ανίσχυροι και κατευθυνόμενοι από τους εσωτερικούς μας πόθους.
Άρα καταλήγουμε να νιώθουμε εγκλωβισμένοι και ανίσχυροι. Η έναρξη της επόμενης τέλειας -στερητικής δίαιτας μας φαίνεται βουνό και εμείς είμαστε κουρασμένοι και ανίκανοι να το ανεβούμε. Όλος αυτός ο μηχανισμός μας αδρανοποιεί και μας οδηγεί στην αναβολή.
«Θα το κάνω αύριο, θα το κάνω την Δευτέρα, θα το κάνω με την νέα χρονιά, θα το κάνω όταν φτιάξουν οι συνθήκες».
Γιατί αναβάλλουμε σημαντικά πράγματα;
Πάντα σε μια μας συμπεριφορά υπάρχει ένα κέρδος και γι’ αυτό εξάλλου την συντηρούμε, ακόμα και αν μετά από λίγο βιώνουμε το κόστος. Πάμε να δούμε μαζί καλύτερα αυτό το μηχανισμό γενικότερα στη ζωή μας και θα πάμε να τον εστιάσουμε στην διατροφή.
Αυτό που “κερδίζω” μέσα από την αναβλητικότητα είναι ένα μια προσωρινή ανακούφιση. Ο νους μας, μας επιβραβεύει που φύγαμε από αυτή την στρεσογόνα συνθήκη. Την στιγμή που είναι να αποφασίσουμε να κάνουμε ένα βήμα προς το θέλω μας υπάρχει ο φόβος. Εκεί χρειάζεται να μείνω για λίγο, να βιώσω τον φόβο και να προχωρήσω να κάνω το θέλω μου πράξη π.χ. να κάνω αλλαγές στην διατροφή μου.
Αν κάνω ένα βήμα πίσω, τότε νιώθω μια πρόσκαιρη ανακούφιση και αυτό είναι ιδιαίτερα συγχυτικό, καθώς φαίνεται ότι κάναμε την σωστή κίνηση. Αργότερα, φυσικά, θα συνειδητοποιήσουμε ότι δεν κάναμε αυτό που πραγματικά χρειαζόμασταν και έτσι θα πυροδοτήσουμε ένα νέο κύκλο συναισθημάτων.
Ελπίζουμε πως την επόμενη φορά θα είμαστε πιο έτοιμοι, πιο δυνατοί, θα έχουμε προετοιμαστεί καλύτερα. Ελπίζουμε πως θα είναι πιο καλές οι συνθήκες για να ξεκινήσουμε. Το θέμα όμως είναι ότι πάντα θα υπάρχουν εμπόδια είτε εσωτερικά είτε εξωτερικά. Άρα χρειάζεται να εστιάσουμε στο τι θέλουμε.
Επιθυμούμε τα πράγματα να γίνουν τέλεια, να γίνουν χωρίς να χρειαστεί να κάνουμε πολλά. Χωρίς να χρειαστεί να ξεβολευτούμε και να αφήσουμε τις συνήθειες μας. Να έρθει κάποιος και να μας εγγυηθεί ότι αυτό που πάμε να κάνουμε θα έχει αποτέλεσμα. Και φυσικά, περιμένοντας όλα αυτά περνά η εβδομάδα και το αφήνουμε για την άλλη Δευτέρα.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι άνθρωποι που σαν ιδιοσυγκρασίες είναι αντιδραστικοί έχουν την τάση να αναβάλουν, ακόμα και αν κάτι είναι σημαντικό για εκείνους. Ένα άτομο που βίωσε πίεση στο παρελθόν π.χ. για να χάσει βάρος, θα αναβάλει να ξεκινήσει να κάνει αλλαγές στην διατροφή του, ως αντίδραση στην πίεση που δέχτηκε όλα τα χρόνια. Αν κάνει δίαιτα νιώθει ότι θα «δικαιώσει» όλους αυτούς που τον/την πίεζαν τόσα χρόνια να ξεκινήσει. Έτσι δεν τους “κάνει την χάρη” να χάσει βάρος, ακόμα και αν ο ίδιος το θέλει.
Δράση και ευθύνη ή ελευθερία;
Υπάρχει η δυνατότητα:
- να βάζεις όρια στην διατροφή σου,
- να παίρνεις την ευθύνη της φροντίδας του εαυτού σου,
- να μπεις στη δράση
και ταυτόχρονα να είσαι ελεύθερος. Κατά την άποψη μου, μόνο τότε θα είσαι πραγματικά ελεύθερος. Όταν έχεις πάρει την ευθύνη σου και κάνεις αυτό που πραγματικά θέλεις.
Στην καθημερινότητα του γραφείου, συναντώ αρκετούς ανθρώπους που δεν ξεκινούσαν τόσο καιρό μια δίαιτα, καθώς τους φοβίζει η ιδέα ότι θα χάσουν την ελευθερία τους να τρώνε αυτό που θέλουν. Ο τελικός σκοπός της συνεργασίας ενός διατροφολόγου με έναν διαιτώμενο είναι να φτάσει ο διαιτώμενος στο σημείο να νιώθει τι θέλει να τρώει και να το καταναλώνει στην ποσότητα που πραγματικά το χρειάζεται.
Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, φυσικά, χρειάζεται να έχει προηγηθεί μια εκπαιδευτική περίοδος τόσο για το σώμα μας όσο και για το μυαλό μας. Σε αυτή την φάση είναι απαραίτητο να μπαίνουν πιο καθορισμένα όρια και να αρχίσει σταδιακά ο διαιτώμενος να αφαιρεί τις παλιές συνήθειες και να προσθέτει νέες. Να μαθαίνει την θέση που έχει το κάθε τρόφιμο στην διατροφή του. Σε τι ποσότητα και σε τι συχνότητα μπορεί να το καταναλώνει και με ποιους συνδυασμούς.
Έτσι χρειάζεται να πάρει την ευθύνη του και να δράσει προς την κατεύθυνση αυτή. Έχει την ελευθερία να διαλέξει τι τροφές θα τρώει. Η πραγματική ελευθερία έχει δομή και όρια. Έτσι αν ελεύθερα έχει αποφασίσει ότι θέλει να κάνει μια αλλαγή στην διατροφή του, έτσι ελεύθερα θα χρειαστεί να θέσει και κάποια όρια, για να μπορέσει να κινηθεί προς το θέλω του. Η πραγματική αντίδραση, λοιπόν, συμβαίνει για να μην ξεβολευτούμε και για να μην αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας.
“Άρα δεν τίθεται θέμα επιλογής, καθώς αυτές οι έννοιες για να συμβούν στην πραγματική τους διάσταση, χρειάζεται να συνυπάρχουν.”
Ποια είναι η λύση;
- Βήμα βήμα
Η λύση έρχεται μόλις συνειδητοποιήσουμε πως συμβαίνει μια αλλαγή. Μια αλλαγή δεν είναι μια κατάσταση, αλλά μια διαδικασία. Πιο συγκεκριμένα, η απώλεια βάρους δεν είναι κάτι που συμβαίνει μέσα σε μια μέρα, αλλά είναι μια διαδρομή με συγκεκριμένα βήματα. Εμείς επιθυμούμε να φτάσουμε στο αποτέλεσμα της διαδρομής, παρακάμπτοντας την διαδικασία της αλλαγής. Αυτός είναι ο λόγος που αναβάλουμε την έναρξη της δίαιτας. - Ρεαλιστικοί στόχοι
Η αναβλητικότητα σε συνδυασμό με τους υπερβολικούς στόχους που θέτουμε (π.χ. «θέλω να χάσω 20 κιλά σε 3 μήνες») κάνει τη διαδικασία της μείωσης βάρους να φαντάζει «βουνό». Μόλις δεχτούμε ότι η αλλαγή έχει βήματα και ότι χρειάζεται να κάνουμε ένα βήμα τη φορά, τότε θα συνειδητοποιήσουμε ότι σήμερα, χρειάζεται να κάνουμε ένα βήμα προς το στόχο μας. Βέβαια, αυτή η διαδικασία για να ολοκληρωθεί απαιτεί χρόνο, καθώς δεν μπορούμε να κάνουμε όλα τα βήματα σε μια μέρα. - Αποδοχή του λάθους
Σε αυτή τη διαδρομή θα κάνουμε λάθη. Θα φάμε παραπάνω, θα παραλείψουμε γεύματα, θα τσιμπολογήσουμε, δεν θα είμαστε κάποιες μέρες σωστά οργανωμένοι. Δεν μπορεί αυτή η διαδρομή να γίνει τέλεια, χωρίς λάθη. Δεν είναι ότι είμαστε ανίκανοι να κάνουμε το σωστό, είναι ότι αυτό το μοτίβο δεν είναι βιώσιμο. Ακόμα και να μπούμε σε μια “αποστειρωμένη” λογική στην μείωση βάρους, αποκλείεται να έχουμε και μια τέλεια διατήρηση. Όταν υπάρχει πίεση, δημιουργείται και η ανάγκη για εκτόνωση. Έτσι η στέρηση, θα μας οδηγήσει στην υπερκατανάλωση. Μέσα από το λάθος θα περπατήσουμε για να οδηγηθούμε στο σωστό. Δεν μπορείς να παρακάμψεις την διαδρομή.“Το σωστό είναι το αποτέλεσμα των προηγούμενων λαθών. Είναι σίγουρο πως θα κάνεις λάθος. Το ζητούμενο είναι να δεις τι έχει να σου διδάξει και να συνεχίσεις.”
- Βούτα τώρα
Αν κάτσεις να το σκεφτείς, αν περιμένεις να φτιάξουν οι συνθήκες, χωρίς εσύ να κάνεις κάτι για να τις αλλάξεις, τότε θα περιμένεις για πάντα. Η ανάλυση μας οδηγεί σε μια παράλυση και έτσι η αναβολή είναι η μόνη διέξοδος για να φύγουμε από αυτόν τον κυκεώνα των σκέψεων. Η ανάγκη είναι στο εδώ και τώρα. Κάνε το τώρα!
Ο νους σου που σου τρώει τον χρόνο θα σε κατηγορήσει.
- Άργησες!
- Τώρα πια είναι πολύ αργά.Εκείνος που σε κλέβει, εκείνος σε ενοχοποιεί. Και εσύ παγώνεις και συνεχίζεις να αναβάλεις. Και συνεχίζεις να νιώθεις μικρός, ανίσχυρος και αδύναμος, μπροστά στα πάθη σου και τους πειρασμούς. Μεγαλοποιεις τα προβλήματα και σκέφτεσαι πως ίσως την άλλη Δευτέρα να έχουν μικρύνει ή εσύ να έχεις μεγαλώσει αρκετά για να τα αντιμετωπίσεις.
“Δώσε την πραγματική διάσταση στα πράγματα και κάνε το πρώτο βήμα με εμπιστοσύνη.”
5. Στόχοι χρονικά καθορισμένοι
Η αναβλητικότητα σπάει με χρονικά καθορισμένους στόχους. Μέσα μου έχουν συμβεί τα εξής: - Έχω αντιληφθεί ότι η διαδρομή είναι βήμα βήμα και
- θα με οδηγήσει σε ένα ρεαλιστικό αποτέλεσμα.
- ότι και να συμβεί στη διαδρομή, εγώ χρειάζεται να έχω την τόλμη να κάνω το πρώτο βήμα, αφήνοντας τις φωνές που με σαμποτάρουν πίσω μου.
- Το επόμενο βήμα είναι να κάνω το κάθε βήμα σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο.
Όσο υπάρχει το χρονικό αυτό όριο, τόσο υπάρχει και συνέπεια και συνέχεια στη διαδρομή μου. Στην αρχή, είναι πιθανό ο αναβλητικός να μπει με ενθουσιασμό στη διαδικασία και να τα κάνει όλα τέλεια. Αυτό είναι το παλιό του μοτίβο και θα το μεταφέρει στη νέα διαδρομή. Όταν αυτό θα “σκάσει”, τότε είναι η ευκαιρία του να διαπιστώσει βιωματικά ότι δεν λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο το σύστημα. Χρειάζεται να αποδεχτεί το λάθος και να συνεχίσει βάζοντας στην ζωή του την συνέπεια.Αυτό είναι ενδιαφέρον να τονιστεί, καθώς υπάρχουν κάποιοι τομείς στην ζωή μας που υπάρχουν deadlines – χρονικά καθορισμένοι στόχοι- και τομείς όπου δεν υπάρχουν deadlines. Στην αρχή δεν υπάρχουν deadlines σε τομείς όπως:
- η επιχειρηματικότητα
- οι τέχνες
- ένα χόμπι που θες να ξεκινήσεις
- στην φροντίδα του εαυτού σου
- στην διατροφή σου
- στην γυμναστική σου
- στον ύπνο σου
- στο πότε θα δεις την οικογένειά σου
- να περνάς χρόνο με τον/την σύντροφό σου
- να σταματήσεις να είσαι σε μια σχέση που έχει ολοκληρωθεί
Σε όλες αυτές τις καταστάσεις, ακριβώς επειδή δεν υπάρχει ένα χρονικά καθορισμένο πλαίσιο, μπορεί η αναβλητικότητα να επεκταθεί και η απόφαση να μην παρθεί ποτέ ή να παρθεί όταν δεν πάει άλλο (π.χ. ένα πρόβλημα υγείας). Έτσι σε αυτή την περίπτωση, η εικόνα είναι λες και η ζωή είναι ένα ποτάμι που κυλάει και εμείς είμαστε έξω από αυτό. Κάτι που μας δημιουργία δυστυχία και τύψεις.
π.χ. “Θέλω να ξεκινήσω να τρώω ένα φρούτο και λίγους ξηρούς καρπούς, κάθε μέρα στις 12:15, που έχω ένα μικρό κενό στην δουλειά μου.”Δείτε ένα ενδιαφέρον βιντεάκι σχετικά με αυτό εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=arj7oStGLkU&t=63s
6. Χρειάζομαι καθοδήγηση
Αν βλέπουμε ότι μόνοι μας δεν μπορούμε να τα βάλουμε όλα αυτά σε εφαρμογή, τότε χρειαζόμαστε κάποιον να βρίσκεται δίπλα μας σε αυτή τη διαδρομή και να μας καθοδηγεί.
Κάποιον που να - μπορεί να δει ποιο είναι το επόμενο βήμα που έχουμε να κάνουμε και να μας το θέτει ξεκάθαρα.
- μας οριοθετεί
- αποδέχεται το γεγονός ότι κάναμε ένα λάθος και να μας δίνει το ξεκάθαρο μήνυμα που έχει να μας διδάξει.
- να μας στηρίζει και να ενισχύει την θέλησή μας, όταν αμφισβητούμε τον εαυτό μας και τις δυνατότητές μας.Η συνάντησή μας μαζί του θα γίνει ένα χρονικά καθορισμένο σημείο αναφορά, που θα μας βοηθά να μείνουμε συγκεντρωμένοι στο θέλω μας, παρά τις φωνές που θα μας λένε
“Άφησέ το τώρα”,
“έλα μωρέ δεν πειράζει”,
“δεν είσαι εσύ για αυτά”,
“δεν μπορείς να τα καταφέρεις”.Αυτό τον ρόλο έχει ο επαγγελματίας διαιτολόγος. Έτσι θα μπορέσουμε σταδιακά με την βοήθειά του, να μπούμε σε ένα φυσιολογικό τρόπο διατροφής και να ανακτήσουμε το φυσικό σχήμα του σώματός μας.
Κάντε σήμερα ένα βήμα, μια μικρή αλλαγή είναι αρκετή. Εξάλλου «ένα ταξίδι χιλιομέτρων αρχίζει με ένα απλό βήμα».
Αν χρειάζεσαι καθοδήγηση σε αυτή την διαδρομή θα χαρώ να συνεργαστούμε.
Δες περισσότερα εδώ: https://apatrinos.gr/sinedries/synedria-sto-grafeio/